Manipulación, alternativas económicas e redes sociais


27 dic 2012


Por Xaime Meilán xaime.novas@gmail.com


Estes días tiven ocasión de ler dous artigos que inmediatamente relacionei xa que inciden sobre dous aspectos que, ao meu entender, son fundamentais na análise da crise-estafa: a manipulación informativa e a negación de alternativas económicas. O día 23, Luz Sanchis asinaba en www.eldiario.es un artigo titulado “Neolengua. El diccionario del Gobierno” no que expoñía a utilización polo Goberno de eufemismos nun intento de disfrazar os recortes e as malas noticias económicas; o día 24, o colectivo “Economistas Frente a la Crisis” publicou na súa páxina web o balance dun ano do Goberno de Rajoy para concluír que “la herencia recibida está siendo dilapidada”. Para os que non poidan acceder ao contido completo dos artigos, deseguido extracto as ideas fundamentais recollidas nelas. 

Luz Sanchis, que comeza o seu artigo coa referencia á promesa de Rajoy no seu discurso de investidura de que diría “sempre a verdade” e de que chamaría “ao pan, pan e ao viño, viño”, recolle todos os eufemismos e circunloquios empregados para non pronunciar as palabras malditas, aquelas precisamente que todos utilizamos para referirnos ao que vemos e coñecemos. Así non se pronuncia nunca a palabra rescate, que se substitúe por “liña de crédito” ou outras similares; os recortes son “deberes, axustes e reformas estruturais”; a recesión é un “crecemento negativo”; a suba de impostos é “un cambio na súa ponderación”; o euro por receita é un “ticket moderador”; a suba do IVE é un “gravame adicional”, a do IRPF, “un recargo temporal de solidariedade” e a amnistía fiscal, un “afloramento de bases impoñibles”. 

Pola súa parte, o colectivo de “Economistas Frente a la Crisis” fai un balance do último ano para constatar, con datos oficiais, o empeoramento de todos os datos macroeconómicos (índice de produción industrial, ratio de débeda pública sobre PIB, inflación, prima de risco, crédito, salarios, prezo da electricidade, déficit público, paro, etc.).

Para este colectivo, fronte ao discurso oficial:

“Necesitamos crecer y luego reducir el déficit. Se está haciendo lo contrario. Necesitamos aumentar los ingresos públicos y recortar menos el gasto. La gestión del saldo presupuestario vía disminución del gasto tiene efectos más recesivos que el aumento de la presión fiscal directa.”
“El principal problema de España no es la deuda pública, que es elevada pero todavía controlable, sino la deuda privada. Los hogares y las empresas están acometiendo un proceso necesario de desapalancamiento. Tratar de llevar a cabo un proceso de consolidación fiscal en el momento más bajo del ciclo y con el desapalancamiento privado sólo puede hacer que se hunda aun más la actividad, que la reducción del déficit sea insuficiente y que el ratio deuda pública/PIB aumente. La austeridad es un fracaso que se extiende a la sanidad, educación, investigación, pensiones y prestaciones por desempleo. El año 2012 ha empezado a destruir nuestro estado de bienestar.”
En definitiva:

“El problema no es la herencia recibida. El problema es que esa herencia, buena o mala, abundante o escasa, está siendo dilapidada.”
As diagnoses parecen claras, fundamentadas e cribles, porén non chegan á cidadanía. Por que estas opinións non se recollen na maior parte dos medios de comunicación? 

Todo Goberno é a expresión dos intereses dunha clase social ou, se se quer, dos intereses de determinados colectivos que necesitan, para ser aceptados pola maioría, revestirse como “intereses xerais” (“bueno para España”, que diría Rajoy). Neste labor xogan un papel determinante os medios de comunicación (xornais, radios, televisións), sostidos na súa maioría por grandes empresas periodísticas nas que figuran nos seus consellos de administración bancos, grupos financeiros… e que, en moitos casos, son debedores das axudas económicas a fondo perdido que conceden os gobernos. O acceso a estes medios está vedado a determinados partidos, sindicatos e grupos sociais e a selección ou o tratamento das noticias agacha aquelas que poden “levantar o veo” da ocultación da realidade. Pensemos en Gallardón cando aparece en numerosos medios para denunciar os intereses corporativistas que están detrás das críticas á súa xestión política, sen que os colectivos afectados poidan, en moitas ocasións, expoñer as súas opinións nestes medios. Un exemplo desta política informativa témola na “criminalización” do funcionariado (privilexiados, lacazáns… publicouse nalgúns medios) para xustificar ante a opinión pública os recortes posteriores ou, máis recentemente, as declaracións do presidente da Comunidade de Madrid de que os doentes teñen dereito a seren asistidos polos colectivos sanitarios en folga, folga que, segundo el, se fai tomándoos coma reféns para defenderen intereses, outra volta, corporativos, nun intento de enfrontalos cando, na realidade, o obxectivo das mobilizacións é a defensa dunha sanidade pública, universal e gratuíta fronte ao intento por parte do Goberno da Comunidade de Madrid de privatizar a súa xestión. 
No entanto, existen espazos para a comunicación aínda non sometidos ao control dos gobernos e das grandes empresas e grupos de presión. Estou a falar das redes sociais: de Tuiter, de Facebook, dos blogs… Un tuit só permite 140 carácteres pero esas palabras poden ser suficientes para realizar unha convocatoria ou dar conta da ligazón a unha páxina web que, entón, pode ser coñecida ou consultada de forma inmediata por centos de miles de persoas. 

Sorprende, pois, que sindicatos, partidos e demais organizacións sociais non fagan un uso intensivo destas ferramentas e sigan ancorados nos formatos tradicionais de comunicación: follas informativas, notas de prensa. Podo asegurar que a maior parte dos mozos non mercan xornais en papel, pero si consultan a diario o Tuiter, o Facebook ou outras redes sociais. A fenda dixital pode ser a causa de que algunhas cúpulas dirixentes non lle dean a importancia que teñen hoxe en día as redes sociais. Pois xa vai sendo hora de que deixen o fax e o sms e se poñan ao día.