Entrevista a Rafael Pillado.
Ás 19.30 horas o salón de actos do Virerreitorado do Campus de Esteiro de Ferrol regresa con calma catro décadas atrás e, trala inauguración dunha exposición sobre o 40ª aniversario do 10 de marzo, un dos seus protagonistas, Rafael Pillado, presenta “O latexo da vida e da conciencia. Memorias colectivas” (Asociación Fuco Buxán). Trátase da primeira parte –chega ata o ano 1976– dos intensos recordos dun dos referentes do movemento obreiro e social do país.
entrevista de nicolás vidal
-Chama a atención o subtítulo do seu libro, “Memorias colectivas”.
—Non podería escribilo só pensando en termos persoais, mirando ao pasado e quedando convertido en estatua de sal. Estas son unhas memorias compartidas con centos e miles de persoas que levan ata o ano 76. O que conto é resultado dun traballo colectivo, onde destaca o papel do Partido Comunista de Galicia e o inmenso labor das CCOO, das que fun cofundador.
—Plantexa unha segunda parte?
—As memorias paran no 76, á espera de falar do acontecido en democracia. Estou nelas e doume de conta de que a memoria non sempre é fiel aos feitos, así que o obriga a un a consultar e comentar moito do sucedido.
—Que significado ten marzo de 1972?
—Un dos momentos máis importantes da nosa vida. Hai que ter en conta que o que sucede entón non vén da nada, é o resultado da dignidade e da defensa dos intereses do mundo do traballo ao longo de anos. Desde o ano 66 no que eu me incorporo á loita sindical, ata o 72, non hai un só momento de parada e acumulamos experiencia e capacidade organizadora. A defensa de valores como a solidariedade, a unidade e a organización, un traballo desinteresado entendido como ánimo de conquistas colectivas, compartidas, non persoais. Marzo do 72 é considerado unha mobilización en defensa dos intereses dos traballadores desta comarca, non só de Bazán, e únese o feito de seren Ferrol o berce do ditador. Todo iso deulle unha gran dimensión non só no ámbito do Estado, onde se ocultou información, senón a nivel internacional.
—As cousas puideron ter sucedido doutro xeito ese día?
—Se nese momento soubéramos que unha manifestación pacífica ía ser ametrallada, loxicamente teriamos tomado outras vías porque, como se entende, non estábamos dispostos a deixarnos matar. Pero na nosa cabeza iso non cabía. Podíase entender que se na manifestación a xente fose armada, a reacción da policía levara a usar as armas como defensa, pero resulta que as nosas mobilizacións desde o 66 sempre foron pacíficas. Así, pensabamos que defender aos nosos compañeiros despedidos da Bazán, concentrados masivamente de forma pacífica diante da dirección, non ía ter esa resposta. Despois de seren expulsados da empresa, e ao día seguinte atopar as portas pechadas, a nosa única saída era a mobilización. Primeiro fixemos unha concentración diante do sindicato vertical e da porta de estaleiro e logo marchando en manifestación pacífica co obxectivo de ampliala a Caranza, onde se estaba a construír o barrio e había miles de traballadores, e logo a Astano. A idea era facer unha manifestación masiva e pacífica que obrigara ao réxime a reconsiderar as medidas. Encontrámonos que unha policía aleccionada para atacarnos cortou pola metade a manifestación e buscou un lugar cheo de pedras. A xente respondeu aos tiros coas pedras e iso fixo que a policía retrocederá disparando e que un sarxento cunha metralleta –probablemente con medo a ser desbordados– comezara a disparar co xeonllo na terra causando as mortes e os feridos. Isto, que comento nas memorias, contradí unha lenda urbana de que había unha ametralladora no campanario de igrexa do Pilar, que eu nunca crin.
—Como con esas necesidades persoais tan grandes un pode apostar pola loita colectiva?
—Non digo que sexa xenético, pero é a vida mesma. Nacín condicionado por un pai que se suma á guerrilla e pasa anos na cadea. Desde neno son consciente de que vivimos mal e, ademais, escóitolle ao meu pai a súa experiencia e compromiso. Sempre sentín unha inmensa admiración por el, e nunca llo dixen. Cando entro en Bazán súmase á referencia do meu pai os problemas reais dun aprendiz nese mundo. Alí encóntrome con persoas como Julio Aneiros, Paco Filgueiras, Paco Balón e outros. As miñas contradicións para comprender o que vexo e vivo leváronme aos 19 anos a unha depresión inmensa, na que todo me importaba un pemento. Algo que só resolvo cando logro entender no mundo no que estou, onde hai explotación e persecución.
—A partir de aí todo flúe con lóxica para vostede.
—De aí paso a participar activamente nas xuventudes comunistas, fago a mili, marcho a Alemaña Oriental, onde aprendín moito. Logo veu a fundación de CCOO a finais do 66...
—E xa non tivo calma.
—Un mes despois de tomar posesión do noso posto sindical a dirección da empresa ponnos enrriba da mesa o despedimento de 1.200 traballadores de Obras Civiles para favorecer aos pais do réxime. Un problema gravísimo que se resolveu pero ao que seguen o de Pysbe, Peninsular Maderera, Megasa, etc. Polo noso sentido solidario e de clase pensabamos que Bazán tiña que estar comprometido con todos os traballadores, e calquera problema na comarca ou fóra dela era un problema noso.
—Cal é a súa sensación mirando ao feito nos 60 e 70?
—Un sente orgullo de ter pelexado contra a ditadura e contribuír á chegada da democracia. Hoxe a miña sensación é contraditoria, de satisfacción por teren dado esa batalla pero un asiste ás insuficiencias do sistema ata o punto de veren esa ruleta que xira ao revés. Fronte á conquista de dereitos laborais e sociais, hoxe vemos unha democracia limitada e condicionada por poderes moito máis alá do ámbito político e democrático. Eu vivín e comprometínme politicamente, fun secretario xeral do PCG e membro da executiva do PCE, entreguei o que un pode entregar cando está convencido de que as súas ideas son correctas. Trala expulsión do PCE conformamos con Carrillo o Partidos dos Traballadores, ingresamos no PSOE, ata que o deixei. ¿Considero por iso que a militancia política non ten sentido? Todo o contrario. Diferenciando ao PSOE do PP, e a EU do PSOE, a militancia política é unha necesidade. O problema é que en España hai un bipartidismo. Valorándoos de forma distinta, PP e PSOE coinciden nun sistema que non se toca. Resúltame escandaloso que un partido que goberna hoxe diga branco e mañá, na oposición, diga negro sen responsibilizarse sobre o cambio. O bipartidismo quere garantir un sistema aínda que este sexa hoxe un inimigo da maioría. Hoxe non encontro unha forza política na que poda ser útil, pero desde a asociación Fuco Buxán queremos colaborar coas forzas que se confronten co sistema. A miña militancia hoxe é no ámbito social, sen renuncia á política.
—Que bota hoxe de menos na clase traballadora?
—Esa solidariedade. A batalla do 10 de Marzo foi importante para a consecución da democracia, pero desenvolveuse un proceso como da fin da historia de Fukuyama. Xa chegamos, estamos instalados e o noso salario garantido. Había que resolver o de cada un, a individualización dos problemas. Eu son crítico da parálise e da burocratización e falta de sentimentos solidarios, pero hoxe é claro que eses poderes financeiros están interesados en rematar as organizacións sindicais e políticas e a propia democracia, con medios de comunicación moi potentes.
—Que espera das memorias?
—Son unha ocasión de mirar cara atrás para dicirlle ás novas xeracións como abordamos nós a loita contra a ditadura. Non pretenden dar leccións pero si axudar a entender como se confrontou entón o mundo do traballo contra o sistema capitalista e trasladar ese exemplo a hoxe: como podiamos burlar á ditadura para chegar a xente que tiña un problema ou expresar esa solidariedade recollendo sinaturas, con resistencia económica ante unha folga, etc. Os valores que alumeaban o noso traballo no que a solidariedade era un elemento clave. A entrega persoal sen buscar nada a cambio. Pasar do eu ao nós, que di Manuel Rivas no prólogo. Valores que tiveron custes persoais, vacacións, descanso, deitábaste de madrugada para evitar á policía. A miña familia pasouno moito peor ca min, que estaba convencido do que facía, e intuía que tarde ou cedo ían determe ou botarme á rúa. Pero cando un está convencido de que o que fai é correcto está disposto a sacrificarse. Eu coñecín á miña filla Emma á saída da cadea, cando tiña seis anos. Por iso as memorias están adicadas á miña muller Pilocha e ás miñas fillas Emma e Susana.
Publicado o 09/03/2012 en www.diariodeferrol.com
Enlace permanente: http://goo.gl/Zn3n7
